Reactie verbeterplan rondweg

Aan

Gemeente Eindhoven

t.a.v. de heer Kees van Dommelen

Postbus 90150

5600 RB Eindhoven.

Datum:                 10 januari 2025

Kenmerk:              2025.01.06.rondweg.verbeterplan.gem

Betreft:                 Verbeterplan Rondweg.

 Geachte heer Van Dommelen, beste Kees,

De Stichting Bescherming Wederopbouwerfgoed Eindhoven was op 12 december 2024 aanwezig bij de presentatie van het “Verbeterplan Ring”.Het verzoek van de zijde van de gemeente was om vóór 1 januari 2025 hierop te reageren.

Algemene reactie

Eind 2024 heeft de stichting een eerste algemene reactie gegeven, met de aankondiging dat we begin januari een uitgebreidere reactie zouden geven. Die eerste algemene reactie was:

“ De Stichting bepleit voor alle locaties een aanpak die recht doet aan de (wederop)bouw/cultuurhistorische waarden van de locaties. De invloed van verkeerskundige maatregelen op het erfgoedaspect kunnen pas besproken worden wanneer de plannen in een eerste concept fase zijn gekomen. De radialen dienen op maaiveldnivo prioriteit te hebben, de rondweg zal dus in voorkomende gevallen er onderdoor moeten.

De ervaring op de rondweg rijdend – opeenvolging van de groene wiggen en de bebouwing in de stadsdelen- is uniek moet uitgangspunt blijven en niet belemmerd worden door geluidsschermen e.d. We bevelen aan om bij de bebouwing en vergroening langs de rondweg de karakteristeken van de plek te versterken en daarmee de ontstaansgeschiedenis van Eindhoven optimaal te tonen.”

Aanvullend willen we nog het volgende meegeven.

Er worden speerpunten benoemd: Veilig, Verbindend, Gezond, Trots, Passend en Herkenbaar. Echter er wordt met name op de verkeerskundige zaken ingegaan en het lijkt er op -c.q. het risico bestaat- dat de laatste 4 speerpunten veel minder belangrijk gevonden worden. Het is dus zaak om die speerpunten in het vervolg verder uit te werken en “handen en voeten te geven”.

 Naam

De stichting pleit ervoor om de naam helder te houden.  Het is óf Rondweg óf Ring. Wij opteren met nadruk voor “De Rondweg” omdat die naam vanaf het begin is gebezigd.

Analyse
Op de kruisingen van de Rondweg (oude en nieuwe radialen) komen verschillende structuren, snelheden en doelgroepen bij elkaar. Voetgangers, fietsers en scooters, vrachtauto’s en bussen, HOV-lijnen: elk met een eigen baan die ontworpen is met de focus op een veilige en efficiënte verplaatsing. De Rondweg is de overkoepelende structuur die alles verbindt en daarbij soms de hoogte in gaat en soms ondergronds duikt. Die samenbindende functie én ervaring vraagt ons inziens om een eenduidige beleving en dus een daarop gericht ontwerp. Gezien de maatschappelijke ontwikkelingen mbt mobiliteit ligt het voor de hand om hierbij sterker in te zetten op lagere snelheden en meer ruimte voor openbaar vervoer en fiets.

 Cultuurhistorie
De stichting stelt het op prijs dat ook aandacht voor culturele waarde van de Rondweg in de presentatie is meegenomen. Wat ons betreft gaat het dan niet uitsluitend over het wegprofielen en de infrastructurele kunstwerken maar ook over de belevenis van de stad zoals die zich toont vanaf de Rondweg.

 
Het tracé de Rondweg
De vormgeving, materialisering en detaillering van de Rondweg is nu zeer divers en draagt niet bij aan de herkenbaarheid van de Rondweg als belangrijk erfgoedfenomeen.In dat kader is het van belang dat allereerst wordt onderzocht, zoals de presentatie aangeeft, of het maken van ongelijkvloerse kruisingen wel zinvol en mogelijk is: ongelijkvloerse kruisingen zullen in principe een heldere  belevenis van de Rondweg bemoeilijken en de ruimtelijke beleving van groen en bebouwing rondom die ongelijkvloerse kruising aantasten. Ook het áántal aansluitingen van ‘secundaire wegen”  op de Rondweg dient te worden onderzocht. Wellicht dat een aantal daarvan kan worden vervangen door onderdoorgangen voor uitsluitend langzaam verkeer.

De radialen.
Een belangrijk element in het “Verbeterplan Ring”  is de aanwezigheid van de oude radialen.Belangrijke radialen zijn:

-       Leenderweg,

-       Aalsterweg

-       Karel de Grotelaan

-       Strijpsestraat

-       Boschdijk

-       Kloosterdreef

-       Tongelresestraat

-       Geldropseweg

-       Heezerweg

-       Hastelweg.

Deze radialen dienen ons inziens zoveel mogelijk herkenbaar en prominent ervaarbaar te blijven. Zij zijn kenmerkend voor Eindhoven. In die zin pleit de stichting ervoor de radialen gelijkvloers te laten indien er sprake zou zijn van het maken van nieuwe ongelijkvloerse kruisingen.

 Ruimtelijke positionering van de knooppunten.
Eindhoven is een wederopbouwstad. De Rondweg is een belangrijk en monumentaal element in het gehele wederopbouwspectrum van Eindhoven. De kruisingen van de radialen met de Rondweg zijn verschillend van omvang en vanuit een stedenbouwkundig aspect zeer verschillend. Sommige kruispunten zijn ruimtelijk opgezet en zijn duidelijk onderdeel van de aangrenzende wijken, bijvoorbeeld bij de Karel de Grotelaan. Andere kruispunten hebben, vanwege oude structuren, nauwelijks de ruimte. Het gevaar is groot dat het op die plekken gaat wringen als er grootscheepse verkeerskundige maatregelen nodig zijn.

 
Verkeerskundige oplossingen.
De stichting is van mening dat grootschalige verkeerskundige aanpassingen pas kunnen worden ontworpen nadat onderzoek heeft aangetoond welke cultuurhistorische waarden er zijn (van de Rondweg en de aansluitende gebieden) én hoe die dienen te worden meegenomen in het ontwerp. We bepleiten daarnaast om daarbij ook  te reflecteren op de reeds gebouwde aanpassingen van kruisingen: welke belangen/opgaves waren daar aan de orde en hoe zijn die afgewogen, bijv. de toepassing van (licht)kunst.

 
Ruimtelijke herkenbaarheid van functies aan de Rondweg.
De Rondweg is in het verleden aangelegd als de verbindingsweg tussen de voormalige dorpen. De afzonderlijke stadsdelen en de groene wiggen zijn op de Rondweg beleefbaar. De Rondweg snijdt als het ware door het lichaam van de stad en toont het wisselend beeld van de stadsopbouw. Dit is een unieke ervaring en toont de opzet van de stad op een heldere wijze. Die zou nog verstrekt kunnen worden door de ruimtelijke kwaliteit vanaf de Rondweg zichtbare plekken te verhogen. In slide 17 van het presentatiedocument wordt een brede gordel van de stadstructuur langs de Rondweg getoond: dat is ons inziens een goede insteek als plangebied en erfgoedinkadering. Dit is wat ons betreft dan ook onderdeel van de ontwerpopgave. Deze aanpak valt wellicht buiten de scoop van aanpassingen aan de verkeersstructuur maar is een opgave op een hoger nivo. Er ligt hier een mooie kans om een Brainportwaardige rondweg te maken!

Materiaaltoepassing
Hoewel er geen concrete ontwerpen van nieuwe knooppunten zijn voorgelegd wil de stichting nu reeds aangeven dat materiaalgebruik geïnspireerd zou moeten worden op het pallet uit de wederopbouwperiode.  Een materialen/kleuren toolbox voor alle aanpassingen van de Rondweg in de toekomst zou de door ons gewenste eenduidigheid kunnen bevorderen.De betonnen “bakken” zoals op de kruispunten Montgommerylaan  en de Noordbrabantlaan dragen niet bij tot een trots en uniek beeld van de Rondweg. 

 
Conclusie

De Rondweg is een bijzonder cultuurhistorisch fenomeen dat ook als zodanig door alle stadsgebruikers wordt ervaren: het is een reis door de (zich ontwikkelende) stad in haar veelkleurige hoedanigheid. De stichting bepleit dus specifiek onderzoek naar cultuurhistorie voordat er nieuwe infrastructurele aanpassingen (waaronder eventueel ongelijkvloerse kruisingen) ontworpen worden.

De stichting is van mening dat ook de ruimtelijke kwaliteit van alle kruisingen en de erlangs gelegen gebiedenterdege moet worden onderzocht, ook om die te bewaken en waar nodig te versterken.

Met vriendelijk groet

Namens de Stichting Bescherming Wederopbouwerfgoed Eindhoven

ir. H. van Helmond, voorzitter,

Voor deze

Ing. H.G.F.E. van Buul, secretaris